Bio-energie goed of fout, wat meer nuance graag

Geschreven door: Martine Groenewegen, www.de-klik.com

Het was weer eens zover: in een artikel in Trouw http://bit.ly/13hkuXu riepen (emeritus) hoogleraren Martijn Katan, Louise Vet en Rudy Rabbinge op om te stoppen met het verbranden van hout in energiecentrales. De argumenten zijn dat het hout niet duurzaam zou zijn en de CO2 opname door aangroei in nieuw aangeplantte bossen niet snel genoeg gaat om de extra CO2 uitstoot tov steenkool te compenseren. Deze argumenten zijn erg beperkt en zullen door de betreffende energieproducenten snel van tafel worden geserveerd door te wapperen met hun rapport van de Green Deal duurzaamheid vaste biomassa over 2012, http://aa5.nl/snd0z. Ik ben zelf ook voor om de bijstook met hout voor elektriciteit als fout te bestempelen. Mijn argumenten liggen wat genuanceerder.

Allereerst heb je bijstook van pellets in kolencentrales. Dit hout komt overwegend uit het buitenland, met als grootste leverancier de VS. Het merendeel van die stromen is gecertificeerd. Certificatie legt echter geen eisen op welke delen van een boom gebruikt mogen worden, de noodzaak van kap of de schaal waarop de bosbouw plaatsvindt. Een gemiste kans om duurzaamheid te waarborgen. Volgens het rapport van de Green Deal bestaat maar 10% van de bijgestookte biomassa uit snoeihout. Als de rest hele stammen betreft is dat erg veel en weinig duurzaam. Dit hout kun je beter voor andere doeleinden (bijv. bouw) gebruiken. Ik heb in de VS en Canada enorm uitgestrekte percelen kale bosgrond gezien en vraag me af of die uitgestrektheid wellicht ook de aangroei belemmert. Ter vergelijking ogen de geoogste kleine percelen in Zweden al snel groen. Het rendement van de biomassa voor bijstook is ook beperkt, omdat de voorbehandeling energie kost. Vervolgens wordt alleen de elektriciteit gebruikt en de restwarmte door de ligging van de centrales merendeels geloosd.

De andere tak van bijstook van biomassa vindt plaats in afvalcentrales die ook energie produceren. Daar wordt zogenaamd oud hout verstookt. Dit categorie B en C hout heeft afvalstatus. De afgelopen jaren is in Nederland een overcapaciteit voor afvalverbranding ontstaan met dalende prijzen tot gevolg. Door de veranderende samenstelling van huisvuil zijn de bedrijven wel zeer geïnteresseerd in het meestoken van deze goed brandbare partijen afval en dus bereid om minder te vragen voor de afvoer. Deze lage kosten voor het verbranden belemmeren het hergebruik van het materiaal voor andere doelen. Waar de hoogleraren uit het Trouwartikel dit prefereren boven de houtpellets krijgt het van mij ook het stempel fout.

Zijn er dan wel bio-energieprojecten die wel goed zijn? Jazeker wel. Er zijn in Nederland heel wat installatie waar lokaal snoeihout wordt verbrand. Die installaties produceren vooral warmte. Door gedroogde houtsnippers toe te passen wordt een hoog energetisch rendement van de biomassa bereikt. De voorbehandeling kost geen energie, omdat men de snippers een paar maanden op natuurlijke wijze aan de lucht laat drogen. De snippers zijn meestal afkomstig van groenonderhoud in de omgeving. Op deze manier is ook de transportafstand beperkt en daarmee de CO2 uitstoot geminimaliseerd.

Wie niet ziet wat eiergooiende Franse boeren, Klazien uit Zalk en innovatie met elkaar te maken hebben moet eens kijken naar de ontwikkelingen in tomatenland

Geschreven door: Martine Groenewegen, www.de-klik.com

Franse boeren, maar het hadden net zo goed Nederlandse kunnen zijn, gooiden begin augustus uit protest tegen de lage prijzen hun eieren stuk voor een supermarkt. Omdat  zij extra moesten investeren in de stallen, door  Europese regelgeving, is de kostprijs omhooggegaan. Door overproductie zijn de prijzen van eieren al tijden laag. Voor Nederlandse boeren komt daar nog eens bij dat in Duitsland, als belangrijk exportland, consumenten massaal gehoor hebben gegeven aan de aktie om vooral duurzame eieren van eigen bodem te eten.

Twee jaar geleden leden tomatenkwekers ook enorme verliezen, omdat de afzet van tomaten stilviel. Ook dit keer lag de bron in Duitsland, namelijk de EHEC-bacterie. Al enkele mensen waren erdoor bezweken. De bron van de besmetting was niet bekend, maar  afgeraden werd om tomaten te eten.  Om de enorme overproductie niet alleen als veevoer of naar vergisters af te voeren zijn kwekers al aan de gang gegaan om de tomaten te drogen en om chutney te maken. Voor de bedrijfsvoering zetten deze activiteiten niet veel zoden aan de dijk, maar het heeft de producenten wel aan het denken gezet over de kwetsbaarheid van een te eenzijdige afzetmarkt. Zij zijn naarstig op zoek gegaan naar mogelijkheden om tomaat als grondstof voor andere producten te leveren. Inmiddels is uit dit innovatietraject een doos van tomatenstengels ontstaan en wordt nader onderzoek gedaan naar de stoffen uit tomaat om in te zetten als gewasbeschermingsmiddel en de olie uit de zaden voor cosmetica.

Voor het ontwikkelen van een nieuwe toepassing is onderzoek naar wat onze grootmoeders vroeger deden met overtollig voedsel, of het afval ervan, een aardige inspiratiebron. In de jaren ’80 en ’90 promote Klazien uit Zalk al allerlei huismiddeltjes. Van eigeel gaat je haar mooi glanzen en gemalen eischalen toevoegen bij het koffiezetten maakt de smaak van koffie minder bitter.

Zou het probleem van de overproductie van eieren sterk genoeg gevoeld worden en leiden tot de ontwikkeling van mooie nieuwe biobased materialen? Of worden de boeren weer in slaap te gesust door de lichte prijsstijging. Aan Franse zijde is het in elk geval tot het eind van de maand stil.